ধৰি ল’লো, যোৱা সংখ্যাত বৰ্ণনা কৰা ৰঞ্জন দত্তৰ ৬৫ শতাংশ ইকুইটি থকা মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ উত্থান-পতন আপোনাৰ বাবে গ্ৰহণীয় নহয়। তেন্তে বিকল্প কি ? হয় আপুনি ইকুইটিৰ পৰিমাণ কমাব লাগিব, নহয় একেবাৰে ৰাখিবই নালাগিব। কোৱা বাহুল্য যে একে সময়তে আপোনাৰ প্ৰত্যাশিত ৰিটাৰ্ন কম হোৱা বাঞ্ছনীয়।আলোচনাৰ সুবিধাৰ বাবে ধৰি ল’লো ১০ লাখ টকা বিনিয়োগৰ বিপৰীতে ব্যক্তি তিনিজনে আশা কৰিছিল প্ৰতি মাহৰ দহ তাৰিখে ৭,০০০ টকাকৈ ফাণ্ডৰ পৰা তেওঁলোকৰ বেংক একাউণ্টলৈ গৈ থাকক। আমি চাম বিগত দহ বছৰৰ বিনিয়োগ যাত্ৰা। ৰঞ্জনৰ বাহিৰে আন দুজন ব্যক্তি হ’ল অঞ্জন আৰু গুঞ্জন। অঞ্জনে বিনিয়োগ কৰিছে তেনেই কম ইকুইটি থকা ফাণ্ডৰ কেটেগৰী এটাত। আজিৰ তাৰিখত এই কেটেগৰী হৈছে ২৭ টা ফাণ্ড হাউছৰ ২৮০ খন সমগোত্ৰীয় আঁচনিৰ সমষ্টি। নাম- ইণ্ডিয়া ভেল্যু ৰিচাৰ্ছ হাইব্ৰিড-ডেট অৰিয়েণ্টেড কনজাৰ্ভেটিভ। ইফালে গুঞ্জনে বিনিয়োগ কৰিছে এক শতাংশও ইকুইটি নথকা ফাণ্ডৰ কেটেগৰী এটাত। নাম- ইণ্ডিয়া ভেল্যু ৰিচাৰ্ছ ডেট- ইনকাম।ইফালে যোৱাবাৰৰ দৰে ৰঞ্জনৰ বিনিয়োগ কেটেগৰী – ইণ্ডিয়া ভেল্যু ৰিচাৰ্ছ হাইব্ৰিড – ইকুইটি অৰিয়েণ্টেড। আমি তিনিওজনৰ বিনিয়োগক এতিয়াৰে পৰা তেওঁলোকৰে নামেৰে উল্লেখ কৰিম। ছেনছেক্সৰ স্থিতি আৰু তিনি বিনিয়োগকাৰীৰ ফাণ্ডৰ বজাৰ মূল্য কেইটামান তাৰিখত কি আছিল তাক চাওঁ আহক।

৩ ছেপ্টেম্বৰ, ২০০৭। ছেনছেক্স – ১৫৪২২.০৫। সেইদিনাখনেই তিনিওজনে উল্লেখিত তিনিখন কৃটিম আঁচনিত বিনিয়োগ কৰিলে দহ লাখ টকাকৈ উদ্দেশ্য প্ৰতি মাহৰ দহ তাৰিখে নিজৰ নিজৰ বেংকত ৭,০০০ কৈ টকা লাগে।

৩১ ডিচেম্বৰ, ২০০৭। ছেনছেক্স – ২০২৮৬.৯৯। ৰঞ্জন -১২,১৫,৯৯১ টকা, অঞ্জন – ১০,৫০,৩১৩ টকা আৰু গুঞ্জন – ৯,৯৯,৮৮১ টকা। কোৱাৰ আৱশ্যক নাই কোন কিমান সুখী। ইকুইটি বজাৰ গৰম, যাৰ বিনিয়োগত ইকুইটিৰ অনুপাত বেছি স্বাভাৱিকতেই তেওঁ বেছি ৰিটাৰ্ন পাইছে।

২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ২০০৯। ছেনছেক্স – ৮৮৯১.৬১। ৰঞ্জন – ৬,৪০,৩৫৯ টকা, অঞ্জন – ৮,৯৮,৭৩০ টকা আৰু গুঞ্জন – ৯,৯৮,৩৮৪ টকা। ইকুইটি বজাৰত খহনীয়া। যাৰ কম ইকুইটিত বিনিয়োগ আছে তেৱেঁই সুখী।

২৯ অক্টোবৰ, ২০১০। ছেনছেক্স – ২০০৩২.৩৪। ৰঞ্জন – ১০,১৯,৮৬৬ টকা, অঞ্জন – ৯,৪৩,৫৯৭ টকা আৰু গুঞ্জন – ৯,২৫,৮৭৬ টকা। ইকুইটি বজাৰলৈ সুদিন ঘূৰি আহিছে।

৩০ ডিচেম্বৰ, ২০১১। ছেনছেক্স – ১৫৪৫৪.৯২। ৰঞ্জন – ৭,৬৯,৬২৫ টকা, অঞ্জন – ৮,৬৩,১১১ টকা আৰু গুঞ্জন ৯,০৭,৫৮৪ টকা। ইকুইটি বজাৰৰ বেয়া দিন অহাৰ লগে লগে গুঞ্জনৰ সন্তুষ্টি আটাইতকৈ বেছি।

৩০ জানুৱাৰী, ২০১৫। ছেনছেক্স – ২৯১৮২.৯৫। ৰঞ্জন – ১০,৯৩,২৪৯ টকা, অঞ্জন – ৯,৩৩,৭৬৭ টকা আৰু গুঞ্জন – ৯,০৭,০১৭ টকা। ইকুইটি বজাৰলৈ সুদিন আকৌ উভতি আহিছে। সেই অনুপাতে সুখী ইকুইটি বিনিয়োগকাৰীসকল।

২৯ ফেব্ৰুৱাৰী, ২০১৬। ছেনছেক্স – ২৩০০২। ৰঞ্জন – ৯,০৮,১৭৯ টকা, অঞ্জন – ৮,৩৮,২০৪ আৰু গুঞ্জন – ৮,৬৬,০৭২ টকা। ছেনছেক্সৰ সাময়িক পতন আৰু সেই অনুপাতে ইকুইটি থকা ফাণ্ডবোৰৰ বাবে বেয়া দিন।

৩১ আগষ্ট, ২০১৭। ছেনছেক্স – ৩১৭৩০.৪৯। ৰঞ্জন – ১০,৭৪,৬৭১ টকা, অঞ্জন – ৮,৩৯,৪৯৬ টকা আৰু গুঞ্জন – ৮,৭০,২৬৮ টকা।

মই যদি ভুল কৰা নাই অঞ্জন আৰু গুঞ্জনৰ বিনিয়োগ যাত্ৰাই আপোনাক সুখী নকৰাৰ এটা প্ৰধান কাৰণ – বিনিয়োগ কালৰ শেষত দুয়োৰে ফাণ্ডৰ মূল্য ১০ লাখতকৈ কম হোৱাটো। নহয়নে ? এয়াই ৰিস্ক। অৱশ্যে তিনিও ৮,৪০,০০০ টকা ফাণ্ডৰ পৰা উলিয়াই নিছে। ইচ্ছাকৃতভাৱেই ১০ বছৰীয়া বিনিয়োগৰ এটা বেয়া কাল মই বাছি লৈছো। সদায় এনে নহয়। এই উদাহৰণটোত যদি ৭,০০০ পৰিবৰ্তে ৬,০০০ কৈ টকা মাহে উঠোৱা হ’লে – ৩১ আগষ্ট, ২০১৭ত ফাণ্ডৰ বজাৰ মূল্য হ’লহেঁতেন, ৰঞ্জন – ১৩,০৭,৪৫০ টকা, অঞ্জন – ১০, ২৪, ৮১২ টকা আৰু গুঞ্জন – ১০,৫৬,৬৫৭ টকা। ৩১ আগষ্ট, ২০১৭ ত অন্য এটা আশা নকৰা স্থিতিলৈ লক্ষ্য কৰক। গুঞ্জন, যাৰ বিনিয়োগত এক শতাংশও ইকুইটি নাছিল তেওঁৰ টকা কম পৰিমাণে ইকুইটি থকা অঞ্জনৰ বিনিয়োগতকৈ শেষত বেছিহে থাকিলগৈচোন। এয়াও এক ব্যতিক্ৰম। ইয়াৰ বাবে দায়ী ২০০৮ চনৰ ইকুইটি বজাৰৰ মহামন্দা অৱস্থা। ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ২০০৯ ত অঞ্জনৰ ফাণ্ডৰ মূল্য গুঞ্জনতকৈ প্ৰায় এক লাখমান কম হৈছিলগৈ। ৩১ আগষ্ট, ২০১৭ ত সেই ব্যৱধান কমি প্ৰায় ৩১ হেজাৰ হ’ল। ইয়াৰ শিক্ষা কি ? নিয়মীয়াকৈ টকা উঠাব বিচৰাসকলৰ বাবে বিনিয়োগৰ আৰম্ভণি পৰ্যায়ত হোৱা লোকচান অসুবিধাজনক। চিপত কৰা বিনিয়োগৰ ঠিক ওলোটা। ৩ চেপ্টেম্বৰ ২০১২ ত যদি তিনিও বিনিয়োগ আৰম্ভ কৰা হ’লে  ৰিটাৰ্নৰ ক্ষেত্ৰত এই ব্যতিক্ৰম আপোনাৰ চকুত নপৰিলহেঁতেন আৰু বিনিয়োগৰ মূল্য ৩১ আগষ্ট, ২০১৭ত হ’লহেঁতেন – ৰঞ্জন – ১৪,৬৭,৬৬০ টকা, অঞ্জন – ১০,৫৪,২৮৯ টকা আৰু গুঞ্জন – ১০,১২,৬২১ টকা।

*****

আপুনি যদি এই আঁচনিখনত ১০ বছৰৰ আগতে ১০ লাখ টকা বিনিয়োগ কৰি বিচাৰিলেহেঁতেন যে প্ৰতি মাহৰ দহ তাৰিখে ইয়াৰ পৰা ৭,০০০ টকাকৈ আপোনাৰ বেংকৰ একাউণ্টলৈ যাওক, আজিৰ তাৰিখত বিত্তীয় ছবিখন হ’লহেঁতেন এনেকুৱা – ইয়াৰ বাবদ প্ৰথম বৰ্ষৰ বাদে আন বছৰবোৰত কোনো আয়কৰ দিবলগা নহ’লহেঁতেন আপুনি, দহ বছৰত আপুনি মুঠ ৮ লাখ ৪০ হেজাৰ টকা আঁচনিখনৰ পৰা উঠালে হয় আৰু যোৱা ৩১ আগষ্টত আঁচনিখনৰ মূল্য হ’লহেঁতেন প্ৰায় ১০ লাখ ৭৫ হেজাৰ টকা।

হয়, মই মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ আঁচনি এখনত বিনিয়োগ কৰি ছিষ্টেমেটিক উইড্ৰৱেল প্লেন বা চমুকৈ এছ ডব্লিউ পিৰ জৰিয়তে মাহিলি টকা উঠোৱাৰ কথা কৈছো। এক কথাত ক’ব পাৰে যে বাৰ্ষিক ৮.৪ শতাংশ হাৰত টকা আপোনাৰ বেংক একাউণ্টলৈ গৈ আছে প্ৰতিমাহে।আকৰ্ষণীয় ? নিশ্চিতভাৱে।কিন্তু এটা কথা লক্ষ্য কৰক – মই আপোনাক যাত্ৰা পথ এতিয়াও বৰ্ণনা কৰা নাই।ভৱিষ্যতৰ পথ অতীতৰ দৰে ঠিক একেই হ’ব বুলি দাবী কৰিব নোৱাৰিলেও ইয়াৰ চৰিত্ৰ কেনে হ’ব পাৰে তাৰ এটা উমান পোৱা যায়।এটা কথা অন্ততঃ মানি লোৱা ভাল যে যদিহে বিগত দিনৰ উত্থান-পতন আমি সহ্য কৰিবলৈ অসুবিধা পাওঁ, তেন্তে তেনে বিনিয়োগেৰে নিজৰ বিত্তীয় যাত্ৰা অব্যাহত ৰখা কঠিন কাম।বিশেষকৈ পতনৰ সময়ত।সেয়ে বিনিয়োগৰ পূৰ্বে বিত্তীয় বাহনৰ বিগত দিনৰ যাত্ৰা পথ লক্ষ্য কৰাটো এটা উপযোগী ধাৰণা।

মই যিখন আঁচনিৰ জৰিয়তে আলোচনা আগবঢ়াব খুজিছো সেইখন প্ৰকৃততে এখন কৃত্ৰিম আঁচনি। ই হৈছে ভাৰতৰ ২৯ টা ফাণ্ড হাউছৰ ৫৬ খন ইকুইটি অৰিয়েণ্টেড বেলেন্সড ফাণ্ড আঁচনিৰ গড় বা ছেক্টৰ এভাৰেজ। ছেক্টৰটোৰ নাম – ইণ্ডিয়া ভেলু ৰিচাৰ্ছ হাইব্ৰিড – ইকুইটি অৰিয়েণ্টেড।বিগত দিনৰ এখন সফল আঁচনি লোৱাৰ পৰিবৰ্তে এই গড়মানৰ জৰিয়তে আমি ছেক্টৰটোৰ চৰিত্ৰ বুজিবলৈ যত্ন কৰো আহক।

৩ চেপ্টেম্বৰ, ২০০৭।ছেনছেক্স – ১৫৪২২.০৫।ধৰক, সেইদিনা ৰঞ্জন দত্তই ওপৰত উল্লেখ কৰা কৃত্ৰিম আঁচনিখনত বিনিয়োগ কৰিলে দহ লাখ টকা। উদ্দেশ্য প্ৰতিমাহৰ দহ তাৰিখে তেওঁৰ বেংকলৈ ৭০০০ টকাকৈ ট্ৰেন্সফাৰ হ’ব লাগে এই আঁচনিখনৰ পৰা।

৩১ ডিচেম্বৰ, ২০০৭।ছেনছেক্স – ২০২৮৬.৯৯।ৰঞ্জন দত্তৰ ফাণ্ডৰ মূল্য ১২,১৫,৯৯১ টকা। মাত্ৰ ৪ মাহতে পোৱা এনে ৰিটাৰ্নত দত্ত বহুত সুখী।বাতৰি কাকত –টিভি সকলোতে শ্বেয়াৰ বজাৰৰ উত্থানৰ বাতৰি। সকলো আশাবাদী।

২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ২০০৯।ছেনছেক্স – ৮৮৯১.৬১।দত্তৰ ফাণ্ডৰ মূল্য – ৬,৪০,৩৫৯ টকা।প্ৰতিমাহে তেওঁ বাৰু ৭০০০ টকা পাই আছে।চৌদিশে শ্বেয়াৰ বজাৰ সম্পৰ্কে ঋণাত্মক কথা-বতৰা।

২৯ অক্টোবৰ, ২০১০। ছেনছেক্স – ২০০৩২.৩৪।ৰঞ্জন দত্তৰ ফাণ্ডৰ মূল্যই আকৌ বিনিয়োগ মূল্য অতিক্ৰম কৰিলে। সেইদিনটোত ফাণ্ডৰ মূল্য – ১০,১৯,৮৬৬.১০।

৩০ ডিচেম্বৰ, ২০১১। ছেনছেক্স – ১৫৪৫৪.৯২।শ্বেয়াৰ বজাৰৰ ভাল খবৰে নৱবৰ্ষক আদৰাৰ কোনো ইংগিত নাই। সৰ্বত্ৰ হতাশজনক কথা-বতৰা। ৰঞ্জন দত্ত আকৌ চিন্তিত।তেওঁৰ ফাণ্ডৰ মূল্য ৭,৬৯,৬২৫ টকা।

৩০ জানুৱাৰী, ২০১৫।ছেনছেক্স – ২৯১৮২.৯৫।শ্বেয়াৰ বজাৰত আনন্দৰ লহৰ।বিগত দিনবোৰে বিনিয়োগকাৰীক যথেষ্ট সুখী আৰু আশাবাদী কৰি তুলিছে।আমাৰ দত্তও সুখী।তেওঁৰ ফাণ্ডৰ মূল্যই আকৌ বিনিয়োগ মূল্য অতিক্ৰম কৰিলে – ১০,৯৩,২৪৯ টকা।

২৯ ফেব্ৰুৱাৰী, ২০১৬। ছেনছেক্স – ২৩০০২।দত্তৰ ফাণ্ডৰ মূল্য আকৌ দহ লাখৰ তললৈ নামিল।আজিৰ মূল্য – ৯,০৮,১৭৯ টকা।প্ৰতি মাহৰ দহ তাৰিখে বাৰু ৭ হেজাৰ টকাকৈ দত্তই পাই আছে।

৩১ আগষ্ট, ২০১৭।ছেনছেক্স – ৩১৭৩০.৪৯।দত্তৰ ফাণ্ডৰ মূল্য -১০,৭৪,৬৭১।

প্ৰিয় পাঠক, আপুনি সহিব পাৰিবনে এনেধৰণৰ উত্থান পতন? যদি পাৰে তেন্তে এনেধৰণৰ ৬৫ শতাংশ ইকুইটি থকা আঁচনিত আপুনি বিনিয়োগ কৰিবলৈ সক্ষম।প্ৰকৃততে বিনিয়োগৰ ঠিক পিচতেই দত্তৰ টকাই শ্বেয়াৰ বজাৰৰ মহামন্দা অৱস্থাৰ সৈতে মোকাবিলা কৰিবলগা হোৱা বাবেই এনে উত্থান-পতন। যদি বিনিয়োগৰ দিন ৩ চেপ্টেম্বৰ ২০০৭ নহৈ ৩ চেপ্টেম্বৰ ২০১২ হোৱা হ’লে আৰু একেইধৰণে টকা উঠাই থকা হ’লে ৩১ আগষ্ট, ২০১৭ তাৰিখে দত্তৰ ফাণ্ডৰ মূল্য কিমান হ’লহেঁতেন আপুনি জানেনে ? ১৪,৬৭,৬৬০ টকা।কাৰণ তেতিয়া তেওঁৰ টকাই সাংঘাতিক বেয়া দিন নেদেখিলে হয়। কিন্তু আমি বিনিয়োগৰ পূৰ্বে ১০০ শতাংশ নিশ্চিত হ’ব নোৱাৰো যে আমি ২০০৭ নে ২০১২ চনত আৰম্ভ কৰা বিনিয়োগ অভিজ্ঞতা পাবলৈ গৈ আছো। যদি ২০০৭ চনৰ পৰা এই বিনিয়োগে লাভ কৰা অভিজ্ঞতা আপোনাক নালাগে তেনেহ’লে আপুনি ইয়াতকৈ কম ইকুইটি থকা বা একেবাৰে ইকুইটি নথকা ফাণ্ডত এছ ডব্লিউ পি ব্যৱহাৰ কৰাই মংগল। কাৰণ মানসিক অশান্তি ভুগি বেয়া দিনত বিনিয়োগৰ পৰা ওলাই আহিলে লোকচান বেছিহে হয়।

******

ভাৰতীয় ষ্টেট বেংকৰ ৱেবচাইটত থকা তথ্য অনুসৰি এই লেখাটো যুগুতোৱাৰ পৰত ৫ বা ততোধিক বৰ্ষৰ বাবে ফিক্সড ডিপ’জিট কৰিলে সুতৰ হাৰ সাধাৰণ ব্যক্তিৰ বাবে ৬.২৫ শতাংশ আৰু জ্যেষ্ঠ নাগৰিকৰ বাবে ৬.৭৫ শতাংশ। আজিৰে পৰা ঠিক ৬ বছৰৰ আগতে ই আছিল ক্ৰমে  ৯.২৫ আৰু ৯.৭৫ শতাংশ। সুত সম্পূৰ্ণ তিনি শতাংশ কমিল। অৰ্থনৈতিক গতি-বিধিৰ লগত সম্পৰ্ক থকা বেংকৰ সুতৰ এই উত্থান-পতন এটা স্বাভাৱিক ঘটনা। কিন্তু সেয়া হ’লেও এই সুতৰ হ্ৰাস বহু বিনিয়োগকাৰীৰ বাবে এটা সমস্যা হিচাপে চিহ্নিত হৈছে। বিশেষকৈ সেইসকল অৱসৰপ্ৰাপ্ত ব্যক্তিৰ, যাৰ মাহেকীয়া খৰচ এই ফিক্সড ডিপ’জিটৰ সুতৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল আছিল। ধৰক, এজন মানুহে ২০১১ চনৰ ১ আগষ্ট তাৰিখে ১০ লাখ টকা বেংকত ফিক্সড ডিপ’জিট কৰিলে ৬ বছৰৰ বাবে। তেওঁ এই জমাৰ পৰা পাবলগীয় সুতখিনি মাহেকীয়াকৈ বিচাৰিছিল। তেওঁ মাহেকীয়াকৈ লৈ থাকিল ৮,১২৫ টকা ( ধৰা হওক আয়কৰৰ আওতাত এওঁ নাহে।)। যেতিয়া ১ আগষ্ট ২০১৭ তাৰিখে তেওঁ পুনৰ বেংকলৈ গৈ ফিক্সড ডিপ’জিটটো নৱীকৰণ কৰিব খুজিলে তেতিয়া গম পালে যে মাহেকীয়াকৈ পাবলগীয়া সুতৰ সংখ্যাটো এইবাৰ হ’ব ৫,৬২৫ টকা। বছৰি বছৰি মুদ্ৰাস্ফীতি বাঢ়িল, কিন্তু তেওঁৰ মাহেকীয়া খৰচৰ বাবে লগা টকাকেইটা কমিল।

এতিয়া উপায় কি ? হয়, তেওঁ ডাকঘৰৰ চিনিয়ৰ চিটিজেন স্কীমত জমা কৰিব পাৰে। সুত বৰ্তমান ৭.৩ শতাংশ।তিনিমাহৰ মূৰে মূৰে ১৮,২৫০ টকা সুত পাব। এক কথাত ক’ব পাৰি মাহে ৬,০৮৩ টকাকৈ ভাগত পৰিব। আজিৰ তাৰিখত এটা ভাল বিকল্প। এজন ব্যক্তিয়ে ১৫ লাখ টকাপৰ্যন্ত এই আঁচনিত ধন জমা থব পাৰে। ইয়াতকৈ বেছি ৰিটাৰ্ন পাব পৰা আন কিবা বিকল্প আছে নেকি ? থাকোতে আছে। কিন্তু সেই অতিৰিক্ত ৰিটাৰ্নৰ প্ৰাত্যাশাৰ লগে-লগে ৰিস্কো বাঢ়ি যাব। যদি নিজে সহিব পৰা পৰ্যায়লৈকে সেই ৰিস্ক লবলৈ আপুনি সাজু, তেন্তে মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ আঁচনিত বিনিয়োগ কৰি ছিষ্টেমেটিক উইড্ৰৱেল প্লেন (Systemetic Withdrawal Plan) ব্যৱহাৰ কৰি মাহেকীয়া বা আন কোনো নিৰ্দিষ্ট সময়ৰ অন্তৰে-অন্তৰে টকা পাব পৰা ব্যৱস্থা এটা কৰিব পাৰে।

কি এই ছিষ্টেমেটিক উইড্ৰৱেল প্লেন, চমুকৈ এছ ডব্লিউ পি ? যিদৰে মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ চিপ বা চিছটেমেটিক ইনভেষ্টমেণ্ট প্লেন অনুসৰি নিৰ্দিষ্ট সময়ৰ অন্তৰে-অন্তৰে একোটা মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ আঁচনিত টকা বিনিয়োগ কৰিব পাৰি, ঠিক তাৰ ওলোটাধৰণে কোনো মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ আঁচনিত বিনিয়োগ হৈ থকা টকা নিৰ্দিষ্ট সময়ৰ অন্তৰে অন্তৰে উলিয়াই আনিব পৰা পদ্ধতি হৈছে এছ ডব্লিউ পি।লক্ষ্য কৰক, শেষৰ শব্দটো প্লেন হ’লেও ই কিন্তু কোনো বিনিয়োগ আঁচনি নহয়।মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ আঁচনিৰ পৰা টকা উলিওৱা এটা পদ্ধতিহে। যিহেতু মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ আঁচনিয়ে কোনো নিৰ্দিষ্ট পৰিমাণৰ ৰিটাৰ্নৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিব নোৱাৰে সেয়ে এছ ডব্লিউ পিৰ জৰিয়তে টকা উলিয়াবলৈ অলপ পৰিকল্পনাৰ প্ৰয়োজন । ধৰক কোনো এখন মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ আঁচনিত আমি ১০ লাখ টকা বিনিয়োগ কৰিলো আৰু সেই বিনিয়োগৰ পৰা আমি বাৰ্ষিক গড়ে ১০ শতাংশ ৰিটাৰ্ন আশা কৰো। এতিয়া যদি এই আশাতকৈ অলপ বেছি ৰক্ষণশীল হৈ ৮ শতাংশ ৰিটাৰ্ন ধৰি মাহে ৬,৬৬৭ টকা এছ ডব্লিউ পিৰ জৰিয়তে উলিয়াই আনো, সম্ভাৱনা আছে আমাৰ মূলধনত আঘাত নহ’ব। কিন্তু ইয়াৰ গেৰাণ্টী দিব নোৱাৰি। যদি বিনিয়োগৰ আৰম্ভণিতে আঁচনিখনে ওপৰত উল্লেখিত সংখ্যাৰ টকাতকৈ কম ৰিটাৰ্ন দিয়ে বা ঋণাত্মক ৰিটাৰ্ন দিয়ে, তাৰ অৰ্থ হ’ব  নিজৰ মূলধন অৰ্থাৎ প্ৰাৰম্ভিক বিনিয়োগ – ১০ লাখৰ পৰা টকা উলিয়াই খৰচ কৰা। তেনেহ’লেনো এই পদ্ধতি কেনেকৈ উপযোগী ? বিগত দিনৰ উদাহৰণৰ পৰা আমি দেখো যে যদিহে বিনিয়োগকাৰীয়ে দীৰ্ঘদিন ধৰি বিনিয়োগ অব্যাহত ৰাখে, তেন্তে পিচৰ সময়ত অহা ভাল ৰিটাৰ্নৰ পৰা বিনিয়োগ উপকৃত হয়। সদ্যহতে এনে আলোচনা উদাহৰণসহ দীঘলীয়াকৈ কৰিবলৈ পিচলৈ থ’লো।

এছ ডব্লিউ পিত এটা প্ৰধান সুবিধা হৈছে, এই পদ্ধতি আয়কৰৰ দিশৰ পৰা ফিক্সড ডিপ’জিটৰ তুলনাত বেছি উপযোগী। এজন ৩০ শতাংশ আয়কৰৰ শ্লেবত থকা ব্যক্তিয়ে ফিক্সড ডিপ’জিটৰ পৰা ৬.৭৫ শতাংশ আয় কৰিলেও আয়কৰ বিয়োগ কৰিলে তেওঁলৈ ৰয়গৈ ৬.৭৫ – ২.০২ = ৪.৭৩ শতাংশহে। এছ ডব্লিউ পিত মূলধনী কৰ প্ৰযোজ্য হয় আৰু দিবলগা কৰৰ পৰিমাণ যথেষ্ট কম। যদিহে ফাণ্ডটোত ৬৫ শতাংশ ইকুইটি থাকে তেন্তে বিনিয়োগৰ দ্বিতীয় বৰ্ষৰ পৰা দীৰ্ঘম্যাদী মূলধনী কৰৰ বাবদ একো দিবলগা নহয়। ডেট ফাণ্ড আৰু ইকুইটি ৬৫ শতাংশতকৈ কম থকা বেলেন্সড ফাণ্ডৰ ক্ষেত্ৰত দীৰ্ঘম্যাদী মূলধনী কৰৰ সুবিধা বিনিয়োগৰ ৩ বছৰৰ পাচত পোৱা যায়। কৰৰ হাৰ মুদ্ৰাস্ফীতি বিয়োগ কৰাৰ পাচত লাভৰ ওপৰত ২০ শতাংশ। কিন্তু কাৰ্যকৰী হোৱা কৰ ১০ শতাংশতকৈ কম হোৱাৰ সম্ভাৱনা বেছি। হ্ৰস্বম্যাদী মূলধনী কৰৰ বোজাও এছ ডব্লিউ পিত বহুত কম।

********

এটা প্ৰস্তাৱ আপোনালৈ – এক লাখ টকা আজিয়েই ল’ব নে ইয়াৰ পৰিবৰ্তে আঢ়ৈ লাখ টকা ৫ বছৰৰ পাচত ল’ব ? খুব বেছি সম্ভাৱনা আছে আপুনি আজিয়েই এক লাখ টকা লৈ লোৱা বিকল্পটো গ্ৰহণ কৰিব।যুক্তি – পাঁচ বছৰৰ পাচত ক’ত কি হয় কোনে জানে ? পাওঁতেই আজি এক লাখ টকা লৈ লোৱা বেছি বুদ্ধিমানৰ কাম হ’ব। এক কথাত আজিৰ এক লাখ টকাৰ আৱেগিক মূল্য আপোনাৰ ওচৰত পাঁচ বছৰৰ পাচৰ আঢ়ৈ লাখ টকাতকৈ বেছি।এইবাৰ দ্বিতীয় প্ৰস্তাৱটো শুনক – পাঁচ বছৰৰ পাচত আঢ়ৈ লাখ টকা ল’ব নে ছয় বছৰৰ মূৰত তিনি লাখ টকা ল’ব? বেছিভাগ মানুহৰ দৰেই আপুনিও হয়তো ছবছৰৰ পাচত তিনি লাখ টকা ল’বলৈ ভাল পাব।এইবাৰ আপোনাৰ যুক্তি হ’ব – পাঁচ বছৰ ৰ’ব পাৰিলো যেতিয়া আৰু এবছৰ ৰৈ অতিৰিক্ত ৫০ হেজাৰ টকা লোৱা ভাল।

প্ৰিয় পাঠক, এইখিনিলৈকে যদি মোৰ লগত সহমত পোষণ কৰি আছে তেনেহ’লে দুয়োটা প্ৰস্তাৱতে আপুনি কিন্তু বিপৰীত স্থিতি লৈছে। দুয়োটা প্ৰস্তাৱতে ৰৈ দিয়াৰ বাবদ আপুনি লাভ কৰিছে চক্ৰবৃদ্ধি হাৰত প্ৰায় ২০ শতাংশ সুত।কিন্তু প্ৰথম প্ৰস্তাৱত সেয়া আপোনাৰ দৃষ্টিত আকৰ্ষণীয় হৈ ধৰা দিয়া নাই।দ্বিতীয় প্ৰস্তাবত অৱশ্যে ঠিকেই সিদ্ধান্ত লৈছে। কিয় বাৰু?এবাৰ ভাবকচোন।বৰ্তমানক আমি বহু সময়ত প্ৰয়োজনাধিকভাৱে বেছি গুৰুত্ব দিওঁ আৰু ভৱিষ্যতৰ কথালৈ দিঙি মেলি চাবলৈ অনীহা প্ৰকাশ কৰো। এয়াই আমাৰ স্বভাৱ। যাক কোৱা হয় – টেম্প’ৰেল মাইঅ’পিয়া (Temporal Myopia)। মই ইয়াত অসমীয়াত কৈছো – সময় সম্বন্ধীয় খীণ দূৰদৃষ্টি।যেনেকৈ খীণ দূৰদৃষ্টিত আক্ৰান্ত হ’লে আমি ভৌগোলিকভাৱে দূৰত থকা বস্তু এটা ভালদৰে নেদেখো, এই ক্ষেত্ৰত সময়ৰ মাপেৰে দূৰত থকা বিষয় এটাক প্ৰয়োজনতকৈ কম গুৰুত্ব দিওঁ।কিন্তু যেতিয়া দুটা তুলনামূলকভাৱে দূৰত থকা বিষয়ৰ মাজত এটাক নিৰ্বাচন কৰিবলগা হয় তেতিয়া আমি বহু পৰিমাণে এই প্ৰভাৱৰ পৰা মুক্ত হওঁ। এই যে ভৱিষ্যতৰ টকাক আজিৰ তাৰিখত অযুক্তিকৰভাৱে অতি কম গুৰুত্ব দিয়া হ’ল তাক হাইপাৰবলিক ডিছকাউণ্টিং (Hyperbolic Discounting) বুলিও কোৱা হয়।অসমীয়াত আমি ক’ব পাৰো – অধিবৃত্তীয় ৰেহাই।এই স্বভাৱৰ বাবেই আমাৰ বাবে ভৱিষ্যতলৈ বুলি সঞ্চয় কৰাতকৈ আজিৰ প্ৰয়োজনত টকা খৰচ কৰাটো অধিক গুৰুত্বপূৰ্ণ হৈ উঠে। ভৱিষ্যতৰ উপাৰ্জনৰ পৰা ঋণৰ কিস্তি মাৰি হ’লেও আজিৰ তাৰিখত চৌখিন সামগ্ৰী এপদ লোৱাৰ সপক্ষে যুক্তি বিচাৰি পাওঁ।আমাৰ এই মানসিকতাকে সাৰ-পানী যোগাই ক্ৰেডিট কাৰ্ডৰ ব্যৱসায়ৰ শ্ৰীবৃদ্ধি ঘটে।

এটা ব্যাখ্যা অনুসৰি এই স্বভাৱ আমাৰ আদিমকালৰ পূৰ্বপুৰুষসকলৰ পৰাই উত্তৰাধিকাৰসুত্ৰে পাইছো। যেতিয়া মানুহৰ জীৱনকালৰ দৈৰ্ঘ্য বেছি নাছিল, আন জীৱকুলৰ দৰেই প্ৰতিটো দিনেই প্ৰত্যাহ্বানেৰে ভৰা আছিল, তেতিয়া আমাৰ পূৰ্বপুৰুষো ‘আজি’টোত জীয়াই থাকিবলৈ বাধ্য হৈছিল। আজি জীয়াই থাকিলেহে ‘কাইলৈ’ আহিব। আজি ভোকত এটুকুৰা মাংস লাগিবনে এমাহৰ পিচত দুটুকুৰা মাংস লাগিবজাতীয় প্ৰশ্নত আমাৰ পূৰ্বপুৰুষসকলে আজিৰ এটুকুৰা মাংসতেই অগ্ৰাধিকাৰ দিয়াটো তেনেই স্বাভাৱিক আছিল সেই পৰিস্থিতিত।কিন্তু সময়ৰ অগ্ৰগতিৰ লগে লগে মানুহৰ সমস্যা, ৰিস্ক, আদিৰ ক্ষেত্ৰত আন জীৱকুলৰ লগত বিস্তৰ প্ৰভেদ আহিবলৈ ধৰিলে।স্বাস্থ্য বিজ্ঞানৰ প্ৰভূত উন্নতিৰ লগে লগে মানুহৰ জীৱনকালৰ দৈৰ্ঘ্য আগৰ দৰে তেনেই চুটি হৈ থকা নাই।আজিৰ আধুনিক মানুহে বৰ্তমানটোক জীয়াই থাকিবৰ বাবে উপযোগী কৰি ৰখাৰ সমান্তৰালভাৱে ভৱিষ্যতৰ নিৰাপত্তাৰ দিশটোও উলাই কৰিব নোৱাৰে।কিন্তু দুৰ্ভাগ্য, পূৰ্বজৰ পৰা উত্তৰাধিকাৰসুত্ৰে পোৱা চিন্তাধাৰাত প্ৰায়ে আমাৰ তেনে হৈ যায়।

সিদ্ধান্ত লোৱাৰ ক্ষেত্ৰত মানুহে দেখুওৱা এই স্বভাৱটো অকল যে মনোবিজ্ঞানীৰ বাবেই চৰ্চাৰ বিষয় হৈ পৰিছে এনে নহয়, স্নায়ু বিজ্ঞানীসকলো ইয়াৰ ব্যাখ্যা বিচাৰি মগজুৰ গৱেষণাত নিয়োজিত হৈ পৰিছে। তাৎক্ষণিক পুৰস্কাৰ আৰু বিলম্বিত পুৰস্কাৰত মগজুৰ ভিতৰত কেনেধৰণৰ ক্ৰিয়া-কলাপ হয় তাক নিৰীক্ষণ কৰিছে বিজ্ঞানীয়ে। এদল বিজ্ঞানীয়ে কোৱামতে আদিম মানৱৰ দিনৰ পৰাই থকা আমাৰ মগজুৰ লিম্বিক অংশত তাৎক্ষণিক লাভালাভত হোৱা অধিক উত্তেজনাই দায়ী আমাৰ বৰ্তমানপ্ৰেমী সিদ্ধান্তৰ বাবে।ইফালে যুক্তিসংগত বিলম্বিত পুৰস্কাৰৰ সপক্ষে কৰা চিন্তা-চৰ্চা  মগজুৰ ফ্ৰ্ণ্টেল কৰ্টেক্স অংশত হোৱা ক্ৰিয়া-কলাপৰ ফচল। মগজুৰ এই অংশ আধুনিক মানৱৰ শেহতীয়া ক্ৰমবিকাশ সাধনত হোৱা ।

এতিয়া কথা হ’ল উপায় কি এনে দৃষ্টিভংগীৰ পৰা মুক্ত হোৱাৰ ? মই আগবঢ়াই দিয়া এইখিনি তথ্যই আপোনাক উচিত সিদ্ধান্ত ল’বলৈ অনুপ্ৰাণিত নকৰিবনে ? যদি নকৰে, মই পঢ়া এটা মজাৰ উপদেশ শুনক – আপুনি এনে পৰিস্থিতিত বন্ধু এজনক কি উপদেশ দিব, এবাৰ ভাবক।উপদেশ দিয়াত যে আমি সকলো ইমান ভাল! শেষত মাত্ৰ বন্ধুৰ বাবে ভাল উপদেশটো নিজৰ ক্ষেত্ৰত পালন কৰক।

*****

লুডু খেলিছে নহয় ? আপোনাক লগা সংখ্যাটো যেনিবা ৬। কি কৰে তেতিয়া ? বহুজনৰ দৰে গুটি ভৰোৱা সৰু প্লাষ্টিকৰ কাপটো জোৰেৰে জোকাৰে নেকি ? আকৌ যেতিয়া প্ৰয়োজন হয় এটা সৰু নম্বৰৰ, তেতিয়া ? আলফুলকৈ জোকাৰি গুটিটো ব’ৰ্ডত ঢালি নিদিয়েতো ? কোনোবাই যদি আপোনালৈ লটাৰী খেলৰ বহী এখন আগবঢ়াই টিকট এটা ল’বলৈ অনুৰোধ কৰে, তেতিয়া বহীখন ঘূৰাই-পকাই চাই এটা বিশেষ নম্বৰৰ কুপন এখন ল’বলৈ আগ্ৰহ কৰে নেকি ? যদি আপোনাৰ উত্তৰবোৰ – ‘হয়’, তেন্তে তাৰ অৰ্থ হ’ব এনে কাৰ্যৰ যোগেদি আপুনি ফলাফল আপোনাৰ সপক্ষে আনিবলৈ যত্ন কৰে। কিন্তু আপুনি নিশ্চয় নজনা নহয় যে লুডুত বিশেষ সংখ্যা এটা ওলোৱা বা লটাৰীত পুৰস্কাৰ পোৱা এইবোৰ যাদৃচ্ছিক ঘটনা। এই যে কোনো কামৰ জৰিয়তে আমাৰ নিয়ন্ত্ৰণৰ বাহিৰৰ ঘটনা এটাতো প্ৰভাৱ পেলাব পাৰি বুলি আমাৰ বিশ্বাস জন্মে ইয়াকে ইল্যুচন অৱ কণ্ট্ৰ’ল বায়াছ ( Illusion of Control Bias) বোলা হয়। অসমীয়াত আমি ক’ব পাৰো নিয়ন্ত্ৰণৰ ভ্ৰম পক্ষপাত।

জীৱন যাত্ৰাৰ বিভিন্ন পৰিস্থিতিত আমি এই ভ্ৰমৰ চিকাৰ হওঁ। অন্ধবিশ্বাসৰ জন্মও এই নিয়ন্ত্ৰণ ভ্ৰমৰ পৰাই উদ্ভৱ হ’ব পাৰে। ভাৰতীয় জাতীয় ক্ৰিকেট দলৰ অধিনায়ক বিৰাট ক’হলিৰো এক অন্ধবিশ্বাস মিডিয়াত প্ৰচাৰ হৈছিল। ক’হলিয়ে বোলে এসময়ত ভাল ৰাণ কৰিব পৰা খেল এখনত ব্যৱহাৰ কৰা গ্লোভছকে পিচৰ খেলখনত ব্যৱহাৰ কৰিছিল।  যদি পিচৰ খেলখনতো ক’হলিয়ে ভাল ৰাণ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল তেতিয়া হয়তো সেই সফলতাত গ্লোভছজোৰৰ অৱদান বিচাৰি পাইছিল তেওঁ আৰু যিদিনা সফল নহৈছিল সেইদিনা ভাগ্য বেয়া বুলি ধৰি গ্ল’ভছজোৰৰ প্ৰসংগ নানিছিল। এনেকৈয়ে মাত্ৰ সপক্ষে থকা উদাহৰণবোৰক গুৰুত্ব দি আৰু বিপক্ষে থকা উদাহৰণক এৰাই চলি আমি এটা ভুল বিশ্বাসত আস্থাশীল হৈ উঠিব পাৰো। অৱশ্যে এতিয়া ক’হলিৰ সেই অন্ধবিশ্বাস নাই বুলি মিডিয়াত প্ৰকাশ।

মাৰ্টিন ক’ৰ্নাড নামৰ বিনিয়োগ বিশেষজ্ঞ এজনে আমেৰিকাৰ এখন আগশাৰীৰ বিত্ত বিষয়ক সাপ্তাহিক বেৰনছ (Barron’s)ৰ এটা লেখাত মজাৰ কথা কৈছে। তেওঁ লেখাটোত উল্লেখ কৰামতে বিনিয়োগকাৰীৰ আচৰণক লৈ কৰা এক অধ্যয়নত দেখা গৈছিল যে নিজৰ দখলত থকা সম্পদক  বিক্ৰী বা সলনি কৰাৰ ক্ষেত্ৰত লোৱা বিনিয়োগকাৰীৰ ৮৫ শতাংশ সিদ্ধান্তই ভুল। ইয়াৰ অৰ্থ হ’ল একো নকৰাকৈ থকা হ’লে বা ওলোটা সিদ্ধান্ত লোৱা হ’লেহে বিনিয়োগকাৰী বেছি উপকৃত হ’ব পাৰিলেহেঁতেন। লক্ষ্য কৰিবলগীয়া কথাটো হ’ল যে মানুহে বিনিয়োগ বিষয়ক সিদ্ধান্ত ভাবি-চিন্তি নিজৰ সপক্ষে যুক্তি বিচাৰি পালেহে লয়। কিন্তু অধ্যয়নটোৰ মতে এই কাৰ্যত সফলতাৰ হাৰ মুদ্ৰা টছ কৰাৰ দৰে যাদৃচ্ছিক ঘটনাৰ সম্ভাৱনাৰ হাৰতকৈ কম ( মুদ্ৰা টছ কৰিলে হেড বা টেল পৰাৰ সম্ভাৱনা ৫০ শতাংশ)।

বিভিন্ন সম্পৰীক্ষাৰ পিচত বিনিয়োগ বিশেষজ্ঞসকল নিশ্চিত যে বিনিয়োগৰ ফলাফল নিজৰ সপক্ষে আনিবলৈ বহু বিনিয়োগকাৰী অত্যধিক বেচা-কিনাত জড়িত হৈ পৰে । কিন্তু এনে কাৰ্যই বিনিয়োগত বিৰূপ প্ৰভাৱহে পেলায়। ৰিস্ক থকা বিনিয়োগত সাময়িক পতন বা লোকচানৰ মুখ একেবাৰেই নোচোৱাকৈ আগবঢ়া সম্ভব নহয়। আপুনি যদি ১০ বছৰৰ বাবে ইকুইটি বজাৰত বিনিয়োগ কৰিছে, নিশ্চিতভাৱে লোকচানৰ দিনো আপুনি দেখিব। বজাৰ উঠিলে বিনিয়োগৰ মূল্যও আকৌ উঠিব। কিন্তু একেবাৰে লোকচান নোহোৱাকৈ থাকিবলৈ বা খুব বেছি ৰিটাৰ্নৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় কৌশল হিচাপে আপুনি যদি অত্যধিক বেচা-কিনা কৰা বা এটা বিনিয়োগক অন্য বিনিয়োগলৈ সঘনে সলনি কৰাত ব্যস্ত হৈ পৰিছে তেন্তে আপুনিও ইল্যুচন অৱ কণ্ট্ৰ’ল বায়াছৰ প্ৰৰোচনাত পৰিছে। কাৰণ এনে কাম-কাজৰ যোগেদি আপুনি প্ৰতিটো ঋণাত্মক পৰিস্থিতিৰ পৰা নিজৰ বিনিয়োগক বচাব পাৰি বুলি বিশ্বাস কৰিবলৈ লৈছে। কিন্তু মোক কওক, বিমুদ্ৰাকৰণৰ দৰে ঘটনাক পূৰ্বানুমান সম্ভৱ জানো ? ঠিক তেনেকৈ সুতৰ হাৰৰ পৰিবৰ্তন বা শ্বেয়াৰ বজাৰৰ গতি-বিধি নিশ্চিত পূৰ্বানুমান অসম্ভৱ। বিনিয়োগত আমি কি জানো তাক জনাৰ লগতে আমি কি নাজানো বা কিহৰ ওপৰত আমাৰ নিয়ন্ত্ৰণ নাই, তাক জনাটোও গুৰুত্বপূৰ্ণ।  বিত্তীয় পৰিকল্পনাবোৰো আমাৰ অক্ষমতাবোৰক স্বীকাৰ কৰিয়েই নিৰ্মাণ কৰা বাঞ্ছনীয়।

শেষত মই পঢ়ি ভাল পোৱা ইল্যুচন অৱ কণ্ট্ৰ’ল বায়াছ বিষয়ক সাধু এটা আপোনাক কোৱাৰ লোভ সামৰিব নোৱাৰিলো । মই মাত্ৰ ইয়াক অসমীয়াকৰণহে কৰিছো। আমাৰ বীৰেণ দাই গধুলি সদায় টাউনৰ মূল চাৰি আলিটোলৈ ওলাই আহে। লগত এখন পতাকা আৰু এটা পেঁপা। পেঁপাত দুটামান বিহুৰ সুৰ বজায় উঠি পতাকাখন দুবাৰমান জোকাৰে আৰু ঘৰলৈ যায়গৈ। কথাটো চাৰি আলিত সেইসময়ত ডিউটিত থকা ট্ৰেফিক পুলিচজনে মন কৰি আছিল। এদিন তেওঁ বীৰেণদাক সুধিলে –

: আপুনি সদায় গধুলি এনেখন কিয় কৰে কওকচোন।

: ভালুক খেদিবলৈ। বীৰেণদাৰ প্ৰত্যয়ভৰা উত্তৰ।

: কি কয় হে ! আমাৰ ইয়াততো ভালুক নাই। হাঁহিমাৰি টেফিক পুলিচজনে ক’লে।

বীৰেণ দায়ো খুব সন্তুষ্টিৰ হাঁহি এটা মাৰিলে আৰু ক’লে।

: মই এনেকৈ পেঁপা বজাই পতাকা জোকাৰি থকাৰ বাবেই ভালুক ইয়ালৈ অহা নাই আক’। এতিয়া কওকচোন, সমাজৰ বাবে মই গুৰুত্বপূৰ্ণ কাম এটা কৰি থকা নাইনে?

******