Archives for September 2016

খাদ্য আমিষ নে নিৰামিষ সেয়া যেনেকৈ তৈয়াৰ কৰা উপাদানৰ ওপৰত  নিৰ্ভৰশীল, মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ আঁচনি এখনৰ চৰিত্ৰ কেনেকুৱা হ’ব, সেয়া প্ৰকৃততে নিৰ্ভৰ কৰে সেই আঁচনিখনে ক’ত বিনিয়োগ কৰে তাৰ ওপৰত। বিত্তীয় সম্পদৰ  শ্ৰেণী বিভাজনত দুটা প্ৰধান ভাগ হৈছে – ১) ইকুইটি বা শ্বেয়াৰ আৰু (২) ডেট বা অসমীয়াত ঋণসম্পদ।ব্যৱসায়ৰ মালিকীস্বত্ব ল’বলৈ টকা খটুৱালে সেয়া ইকুইটিত বিনিয়োগ আৰু টকা ধাৰলৈ দি সুতৰ আশা কৰিলে সেয়া ঋণ সম্পদত বিনিয়োগ।মিউচুৱেল ফাণ্ডেও এই দুয়োবিধ সম্পদ শ্ৰেণীতে বিনিয়োগ কৰাৰ সুযোগ দিয়ে।সাধাৰণতে মিউচুৱেল ফাণ্ড সম্পৰ্কীয় আমাৰ কথা-বতৰাত ইকুইটিয়ে প্ৰাধান্য পায়।আজি ঋণ সম্পদত বিনিয়োগ কৰা মিউচুৱেল ফাণ্ড অৰ্থাৎ ডেট  মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ বিষয়ে কিছু কথা আলোচনা কৰিম।

আপুনি যদি কাৰোবাক টকা ধাৰলৈ দিয়ে বা বেংকত টকা ফিক্সড ডিপ’জিট কৰে তেন্তে  বিনিয়োগৰ পূৰ্বে মানুহজনে বা বেংকে দিয়া প্ৰতিশ্ৰুতি অনুসৰি সেই সুত বাহাল থাকে।কিন্তু ঋণৰ বজাৰত ঘটা সুতৰ হ্ৰাস-বৃদ্ধিৰ লগত সংগতি থকা প্ৰভাৱ ডেট মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ আঁচনিত পৰে।কিয়? সেইটোৱেই ডেট মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ বিষয়ে বুজিবলগা প্ৰথম কথা।ধৰক, এখন বজাৰ, য’ত বেংক ফিক্সড ডিপ’জিট কিনা-বেচা হয়।অৰ্থাৎ মানুহক কোনো বেংকৰ ফিক্সড ডিপ’জিট মেচিঅ’ৰ হোৱাৰ আগতে সেই টকাৰ প্ৰয়োজন হ’লে বেংকত গৈ ভঙোৱাৰ পৰিবৰ্তে এই বজাৰত আন এজন গ্ৰাহকক বিক্ৰী কৰি দিব পাৰে।আকৌ ধৰা হওক যে  আপুনি যিদিনা এক লাখ টকা বেংকত ৫ বছৰলৈ ফিক্সড ডিপ’জিট কৰিবলৈ গৈছিল, সেইবদিনা বেংকে আপোনাক প্ৰদান কৰা সুত আছিল চক্ৰবৃদ্ধি হাৰত বাৰ্ষিক ৮ শতাংশ।ভৱিষ্যতে বেংকৰ সুত বাঢ়ক বা কমক, আপোনাক দিয়া প্ৰতিশ্ৰুতি অনুসৰি আপুনি পাঁচ বছৰলৈ সুত পাব ৮ শতাংশ হাৰত। আপুনি বিনিয়োগ কৰাৰ ঠিক পাচদিনাখনেই যেনিবা বেংকে ৫ বছৰীয়া ফিক্সড ডিপ’জিটৰ সুতৰ হাৰ ৯ শতাংশলৈ  বঢ়ালে। এতিয়া আপোনাৰ ৮ শতাংশ হাৰৰ সুত থকা ৫ বছৰীয়া ফিক্সড ডিপ’জিটটো আগদিনাৰ সমান আকৰ্ষণীয় হৈ ৰ’বনে? ফিক্সড ডিপ’জিটৰ বজাৰত বেচিবলৈ গ’লেও আপুনি আগদিনা বিনিয়োগ কৰা এক লাখ টকা ঘূৰাই পাবনে ? উত্তৰ ঋণাত্মক। কাৰণ মানুহে আপোনাৰ পৰা এক লাখ টকা দি ৮ শতাংশ সুত থকা ফিক্সড ডিপ’জিট কিনাতকৈ পোনে পোনে বেংকৰ পৰা ৯ শতাংশ সুত থকা ফিক্সড ডিপ’জিট কিনিব।মানুহক আপোনাৰ ফিক্সড ডিপ’জিটৰ প্ৰতি আকৰ্ষিত কৰিবলৈ অন্ততঃ ইমান দাম জৰুৰ কমাব লাগিব যাতে বিনিয়োগকাৰীজনৰ বাবে সুতৰ হাৰ পাঁচ বছৰৰ বাবে ৯ শতাংশ হয়।এদিনৰ আগ –পিচৰ হিচাপ এৰিলে অংকই কয় প্ৰায় ৯৫,৫০০ টকাত কিনিব পাৰিলেহে সেই ৮ শতাংশ সুতৰ পাঁচ বছৰীয়া ফিক্সড ডিপ’জিটটো পিচৰ দিনা বেংকে ঘোষণা কৰা ৯ শতাংশ বাৰ্ষিক সুত থকা ৫ বছৰীয়া ফিক্সড ডিপ’জিটটোৰ সমান হ’ব।অৰ্থাৎ আপুনি বজাৰত ৯৫,৫০০ টকাতকৈ বেছি পোৱাৰ সম্ভাৱনা নাই।বজাৰৰ লগত বিনিয়োগৰ এই সম্পৰ্কটোকে ‘মাৰ্ক টু মাৰ্কেট’ বুলি কোৱা হয়।এতিয়া উদাহৰণৰ পৰা ফিক্সড ডিপ’জিট আঁতৰাই ডেট মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ আঁচনি এখন লওক।একে কাৰণত যেতিয়া সুত বাঢ়ে ডেট মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ আঁচনি এখনৰ মূল্য হ্ৰাস পায়। আকৌ যেতিয়া সুত কমে ফাণ্ডৰ মূল্য বৃদ্ধি পায়।অৰ্থাৎ সুত আৰু ফাণ্ডৰ মূল্যৰ সম্পৰ্ক অসমানুপাতিক।

সকলো ডেট মিউচুৱেল ফাণ্ডত একেই সমান প্ৰভাৱ পৰে নেকি ? নপৰে।কাৰণ ইয়াৰ লগত ফাণ্ডটোত বিনিয়োগ হৈ থকা ঋণ সম্পদসমূহৰ গড় মেচিঅ’ৰিটি পিৰিয়ডৰ বা পূৰঠ হোৱা কালৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰিব।  আকৌ এবাৰ ফিক্সড ডিপ’জিটৰ উদাহৰণৰ গইনা লৈ কথাটো পৰীক্ষা কৰো আহক। ধৰক, ওপৰৰ উদাহৰণটোত পাঁচ বছৰীয়া ফিক্সড ডিপ’জিট নহৈ যদি এবছৰীয়া ফিক্সড ডিপ’জিট হোৱা হ’লে প্ৰভাৱ কেনে হ’লহেঁতেন ? অংকই কয় এক লাখ টকীয়া ফিক্সড ডিপ’জিটখনৰ বজাৰ মূল্য প্ৰায় ৯৯,১০০ টকা হ’লহেঁতেন। এই উদাহৰণটোৰ পৰা এটা কথা স্পষ্ট যে ফাণ্ডৰ সম্পদসমূহৰ গড় মেচিঅ’ৰিটি যিমানে দীঘল হ’ব ইণ্টাৰেষ্ট ৰেট বা সুতৰ হাৰৰ পৰিবৰ্তনৰ বাবে পৰিবলগীয়া প্ৰভাৱ সিমানে বেছি হ’ব।কিন্তু একে সময়তে সাধাৰণ অৱস্থাত যেনেকৈ কম দিনৰ ফিক্সড ডিপ’জিটৰ তুলনাত দীৰ্ঘসময়ৰ ফিক্সড ডিপ’জিটত সুতৰ হাৰ বেছি হয়, গড় মেচিঅ’ৰিটি কম থকা ডেট মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ তুলনাত গড় মেচিঅ’ৰিটি বেছি থকা ডেট ফাণ্ডৰ ৰিটাৰ্নৰ সম্ভাৱনা বেছি। ৰিস্ক বাঢ়িলে ৰিটাৰ্নৰ সম্ভাৱনাও বাঢ়ে। এক কথাত ডেট ফাণ্ডতো ৰিস্ক আৰু ৰিটাৰ্নৰ সম্পৰ্ক সমানুপাতিক।কেতিয়া কেনেধৰনৰ ডেট ফাণ্ড উপযোগী সেই কথা পিচলৈ থ’লো।

*************

( লেখাটো আজি ২৯-০৯-২০১৬ তাৰিখে অসমীয়া প্ৰতিদিন কাকতত প্ৰকাশ পাইছে )

অনুতাপ এক পীড়াদায়ক আৱেগ৷ সাধাৰণ ‘ধেৎতেৰি’টোৰ পৰা মূৰৰ চুলি খামুচি বাক্‌হীন হোৱালৈকে ইয়াৰ বিস্তৃতি৷ ঘটনা এটা ঘটি যোৱাৰ পাচত ‘আস! এনেকৈ যদি কৰিলোহেঁতেন বা নকৰিলোহেঁতেন’ধৰণৰ ভাব কিছুমানে ব্যক্তিজনক সাংঘাতিকভাৱে অসুখী কৰি তুলিব পাৰে৷ জীৱনত এবাৰৰ বাবে হ’লেও গভীৰভাৱে অনুতপ্ত হোৱা মানুহে জানে অনুতাপে প্ৰদান কৰা শাস্তিৰ বিষয়ে৷ আনকি অনুতাপ কৰিবলগীয়া পৰিবেশ এটাৰ কল্পনাতো মানুহে যন্ত্ৰণা অনুভৱ কৰে৷ সেয়ে সচেতনভাৱে চেষ্টা কৰে অনুতপ্ত হ’বলগীয়া কোনো পৰিস্থিতিৰ মুখামুখি নহ’বলৈ৷ এই অনুতাপৰ পৰা আঁতৰি থাকিবলৈ কৰা প্ৰৱণতাটোকে কোৱা হয় অনুতাপ বিতৃষ্ণা, ইংৰাজীত ৰিগ্ৰেট এভাৰছন৷ অনুতাপ বিতৃষ্ণাই বিনিয়োগক কেনেদৰে প্ৰভাৱান্বিত কৰে সেই বিষয়টোলৈ  যোৱাৰ পূৰ্বে অনুতাপ সম্বন্ধীয় দুটামান কথা কৈ ল’ব বিচাৰিম৷

দোষ আৰু অনুতাপৰ এটা সম্পৰ্ক আছে৷ ওপৰোৱাকৈ চালে ভাব হয় ই সদায় সমানুপাতিক৷ কিন্তু আন দহজন মানুহৰ বিশ্লেষণত এজন মানুহ কিমান দোষী সেই ব্যাখ্যা বা সিদ্ধান্তৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ নকৰে ব্যক্তিজনৰ অনুতাপৰ মাত্ৰা৷ তেওঁ নিজে কিদৰে ঘটনাটো বিশ্লেষণ কৰে তাৰ ওপৰতহে বহু পৰিমাণে নিৰ্ভৰশীল ব্যক্তিজনৰ অনুতাপৰ দহন৷ ধৰক, দুজন ব্যক্তি৷ প্ৰথমজনে সদায় হেলমেট পিন্ধি মটৰ চাইকেল চলায়৷ কিন্তু মূৰত দুখ পোৱাকৈ দুৰ্ঘটনাটো ঘটাৰ দিনা তেওঁৰ মূৰত হেলমেট নাছিল৷ দ্বিতীয়জন ব্যক্তিয়ে কোনোদিনেই হেলমেট নিপিন্ধে৷ দুৰ্ঘটনাটোত মূৰত আঘাত পোৱাৰ দিনাও আনদিনাৰ দৰে তেওঁ হেলমেট পিন্ধা নাছিল৷ কোনজন বেছি অনুতপ্ত হ’ব আৰু আপোনাৰ দৃষ্টিত কাৰ দোষ বেছি? এনেধৰণৰ সম্পৰীক্ষাত পোৱা গৰিষ্ঠসংখ্যক উত্তৰৰ মতে প্ৰথমজন অনুতপ্ত হোৱাৰ সম্ভাৱনা বহুত বেছি৷ কাৰণ তেওঁ সচৰাচৰ আনদিনা নকৰা কাম এটা সেইদিনা কৰিছিল৷ তেওঁ অনুতপ্ত হ’ব কিয় যে সেইদিনা আনদিনাৰ দৰে হেলমেট পিন্ধা নাছিলো বুলি ভাবি৷ ইফালে  আপোনাৰ আৰু মোৰ দৃষ্টিত দ্বিতীয়জনহে বেছি দোষী, নহয়নে? কাৰণ তেওঁ যে কোনোদিনেই হেলমেট নিপিন্ধে৷ সুৰক্ষাৰ দিশটো তেওঁ সদায় অৱহেলা কৰে৷ প্ৰথমজন আমাৰ দৃষ্টিত দুৰ্ভগীয়া, তেওঁৰ আঘাত এদিনৰ অসাৱধানতাৰ বাবে পোৱা শাস্তি মাত্ৰ৷

আন একধৰণৰ মনোবৈজ্ঞানীক ব্যাখ্যামতে কোনো কাৰ্য সম্পাদন নকৰাৰ বাবে হ’ব পৰা অনুতাপতকৈ কাৰ্য সম্পাদনৰ বাবে হোৱা অনুতাপৰ পীড়া অধিক৷ সেয়ে আমি কিবা কৰাৰ সিদ্ধান্ত ল’বলৈ সংকোচ কৰো৷ যাতে কাম এটা কৰাৰ পাচত পস্তাবলগীয়া নহয়৷ উদাহৰণ হিচাপে ধৰক – মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ ‘ক’ আঁচনিখনত আপোনাৰ বিনিয়োগ আছিল৷ আপোনাক কোৱা হ’ল সেই ‘ক’ আঁচনিখনৰ পৰা ওলাই আহি ‘খ’ আঁচনিখনত বিনিয়োগ কৰক৷

(১) আপুনি নকৰিলে৷ এবছৰৰ পাচত দেখা গ’ল ‘ক’ আঁচনিখনৰ ফল আপোনাক বিনিয়োগ কৰিবলৈ কোৱা ‘খ’ আঁচনিখনতকৈ ১০ শতাংশ কম৷

(২) আপোনাক উপদেশ দিয়ামতে আপুনি কাৰ্য সম্পাদন কৰিলে৷ কিন্তু কাৰ্যত দেখা গ’ল যে আপোনাৰ নতুন ‘খ’ আঁচনিখনে ফলাফলৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰা এবছৰৰ পিচত পূৰ্বতে বিনিয়োগ হৈ থকা ‘ক’ আঁচনিখনৰ তুলনাত ১০ শতাংশ কম ফল দিলে৷

কোনটো পৰিস্থিতি বেছি পীড়াদায়ক? আপোনাৰ উত্তৰ যদি এইবাৰো গৰিষ্ঠসংখ্যকৰ দৰে একে, তেনেহ’লে দ্বিতীয় বিকল্পই অনা পৰিস্থিতিটোৱে আপোনাক বেছি অনুতপ্ত কৰিব৷ এনে মনোভাবৰ অন্তিম অৱস্থাটো হৈছে ষ্টেটাছ ক’বায়াছ, (Status Quo Bias) অৰ্থাৎ যেনেকৈ চলি আছে তেনেকৈ থাকিবলৈ দিয়া৷

আচৰণ সম্বন্ধীয় অৰ্থনীতিৰ বিশ্ববিশ্ৰুত মনোবিজ্ঞানী ডেনিয়েল কাহ্‌নেমেনে কৰা এটা ব্যাখ্যামতে কৰ্ম কৰা-নকৰাতকৈ বেছি গুৰুত্বপূৰ্ণ হৈছে মানুহ এজনে সাধাৰণ অৱস্থাত লোৱা স্থিতিটোহে৷ সাধাৰণ অৱস্থাত লোৱা স্থিতিৰ পৰা বিচ্যুতিয়েহে মানুহ এজনক অনুতপ্ত কৰে৷ সেয়া কেতিয়াবা হ’ব পাৰে কাৰ্য কৰা(Action) আৰু কেতিয়াবা হ’ব পাৰে কাৰ্য নকৰা (Inaction)৷ ধৰক, আপোনাৰ স্বাস্থ্য পৰীক্ষা কৰি ডাক্তৰে আপোনাক দুদিনমান জিৰণি ল’বলৈ ক’লে৷ কিন্তু ব্যস্ততাৰ দুহাই দি কামৰ পৰা সাময়িক অব্যাহতি আপুনি নল’লে৷ ফলত গুৰুত্বৰভাৱে অসুস্থ হৈ বেচ দীঘলীয়াকৈ আপুনি ঘৰত বন্দী হ’বলগা হ’ল৷ এইক্ষেত্ৰত অনুতাপৰ কাৰণ হ’ব আপোনাৰ কাৰ্য সম্পাদন৷ আনহাতে ধৰক  আপোনাৰ সহকৰ্মী এজনৰ দেউতাক ঢুকাল৷ আপুনি মাত এষাৰ লগাবলৈ তেওঁলোকৰ ঘৰলৈ যোৱাৰ কথা ভাবি আছে, কিন্তু  কিবা কাৰণত হৈ উঠা  নাই৷ এইক্ষেত্ৰত কাৰ্য কৰিব নোৱৰাটোতহে আপুনি মনোকষ্ট পাব৷ কাৰণ সাধাৰণ অৱস্থাত আপুনি চিনাকিজনৰ ঘৰত কোনোবা ঢুকালে মাত দিবলৈ নোযোৱাকৈ কেতিয়াও নাথাকে৷

বিনিয়োগৰ ক্ষেত্ৰতো মানুহে অনুতপ্ত নহ’বলৈ পাৰ্যমানে চেষ্টা কৰে৷ কিন্তু বহু সময়ত মানুহে অনুতাপ বিতৃষ্ণাৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ লোৱা সিদ্ধান্তবোৰ তেওঁৰ বিনিয়োগৰ প্ৰাথমিক উদ্দেশ্যৰ পৰিপন্থী হৈ পৰা দেখা যায়৷ এই বিষয়ত বিনিয়োগকেন্দ্ৰিক উদাহৰণেৰে আলোচনা অহাবাৰলৈ ৰাখিলো৷ থোৰতে ক’বলৈ  গ’লে দুটা কাৰ্য কৰা আৰু এটা কাৰ্য নকৰাতে সীমাবদ্ধ আমাৰ বিনিয়োগকেন্দ্ৰিক কাম-কাজ৷

(১) বিনিয়োগ কৰা (কাৰ্য কৰা)

(২) বিনিয়োগ অব্যাহত ৰখা (কাৰ্য নকৰা অৰ্থাৎ নিষ্ক্ৰিয়তা)

(৩) বিনিয়োগ বিক্রী কৰা (কাৰ্য কৰা)৷

কিন্তু ভুল সময়ত গ্ৰহণ কৰিলে এই তিনিটাই আপোনাৰ বিনিয়োগক আপোনাৰ সপক্ষে কাম কৰাত বাধা প্ৰদান কৰে৷ আপুনি যদি মোৰ আচৰণ সম্বন্ধীয় বিত্তৰ আগৰ লেখাবোৰ পঢ়ি আহিছে তেন্তে দেখিব বিভিন্নধৰণৰ পক্ষপাতবোৰে কিন্তু এই তিনি বিকল্পৰ যিকোনো একোটাক ভুল সময়ত গ্ৰহণ কৰিবলৈ আমাক উচটনি দিয়ে আৰু আমি বিনিয়োগৰ উদ্দেশ্যৰ মূল ছবিখন পাহৰি যাত্ৰাপথৰ তাৎক্ষণিক অনুভৱৰ ভিত্তিত সিদ্ধান্ত  লৈ পেলাও৷ মন কৰক, আমাৰ দেহৰ অস্বাভাৱিক উত্তাপ বৃদ্ধি হোৱা মানেই জ্বৰ হোৱা৷ কিন্তু যিদৰে জ্বৰ হোৱাৰ কাৰণ বেলেগ বেলেগ হ’ব পাৰে, ঠিক একেদৰে বিনিয়োগতো একেধৰণৰ সিদ্ধান্তৰ পিচত লুকাই থকা আমাৰ চিন্তা, যুক্তি আদি বেলেগ বেলেগ হ’ব পাৰে৷ সেয়ে এনেধৰণৰ চৰ্চাৰ জৰিয়তে আমাৰ বিনিয়োগৰ সিদ্ধান্তবোৰক বাস্তৱসন্মত তথা আমাৰ বাবে আধিক উপযোগী কৰি তুলিবলৈ যত্ন কৰিব পাৰো৷

*****

(লেখাটো পূৰ্বে অসমীয়া প্ৰতিদিন কাকতত ২৪ ছেপ্তেম্বৰ, ২০১৫ত  প্ৰকাশ পাইছিল)

‘মিউচুৱেল ফাণ্ড ইনভেষ্টমেণ্টছ আৰ ছাবজেক্ট টু মাৰ্কেট ৰিস্ক। প্লিজ ৰিড দা অফাৰ ডকুমেণ্ট কেয়াৰফুলি বিফ’ৰ ইনভেষ্টিং’ – এনে এষাৰ সতৰ্কবাণী প্ৰত্যেক মিউচুৱেল ফাণ্ড সম্পৰ্কীয় বিজ্ঞাপনত সংলগ্ন হৈ থাকে। বহুজনে আকৌ এই সতৰ্কবাণী পঢ়ি বা শুনিয়েই ভয় খাই মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ পৰা নিজকে আঁতৰাই ৰাখে। মোৰ বোধেৰে এইখিনিত প্ৰকৃত সমস্যা  হৈছে আমাৰ ৰিস্কৰ সম্বন্ধে স্পষ্ট ধাৰণা নথকাটোহে। তদুপৰি মিউচুৱেল ফাণ্ড মানেই মাত্ৰ ইকুইটি ফাণ্ড নহয় যে শ্বেয়াৰ বজাৰত পতন হ’লে সকলো মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ আঁচনিয়েই বেয়া ফল দিব। ঋণ সম্পদ, মুদ্ৰা বজাৰ আদিৰ লগত সম্পৰ্ক থকা কম ৰিস্কৰ আঁচনিও মিউচুৱেল ফাণ্ডত আছে। বহু বিনিয়োগকাৰী এই সম্পৰ্কে অৱগত নহয়। যিহেতু মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ আঁচনিৰ শ্ৰেণী বিভাগ আজিৰ মূল প্ৰসংগ নহয়, সেয়ে সবিশেষ পিচৰ খণ্ড এটালৈ ঠেলিলো।

বজাৰ সম্পৰ্কীয় ৰিস্কৰ বাদেও বিনিয়োগত এটা ডাঙৰ ৰিস্ক আছে – প্ৰতাৰিত হোৱাৰ ৰিস্ক। অসমৰ বিনিয়োগকাৰীক এই বিষয়ে নিশ্চয় নতুনকৈ ক’বলগা একো নাই।একোটা সময়ৰ ব্যৱধানত নতুন ভেশেৰে নতুন সপোন দেখুৱাই প্ৰতাৰণাৰ উদ্দেশ্য আগত ৰাখি নতুন নতুন প্ৰতিষ্ঠানে বজাৰত ভুমুকি মাৰে আৰু এদিন বিনিয়োগকাৰীৰ বিশ্বাসক মাধমাৰ সোধাই উধাও হয়। এনেবোৰ অভিজ্ঞতাৰ বাবেই বহু বিনিয়োগকাৰীয়ে মিউচুৱেল ফাণ্ডকো সেই পৰ্যায়ৰ বুলি সন্দেহ কৰি আঁতৰি থাকিবলৈ যত্ন কৰা দেখিছো। এতিয়া স্বাভাৱিকতেই প্ৰশ্ন আহিব, কিহে মিউচুৱেল ফাণ্ডক প্ৰতাৰণাৰ জাল গোঁঠা প্ৰতিষ্ঠানবোৰৰ পৰা পৃথক কৰে? উত্তৰত ক’ব লাগিব – মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ ব্যৱস্থাটো এনে কঠোৰ নীতি-নিয়মেৰে বন্ধা যে বিনিয়োগকাৰীৰ ধনৰ অপব্যৱহাৰ ৰোধৰ নিমিত্তে যৎপৰোনাস্তি চেষ্টা কৰা হয়। ক’ৰবাত যদি সুৰুঙা আছে বুলি প্ৰমাণ হয়, মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ  নিয়ন্ত্ৰক ছেবি (SEBI)য়ে  ক্ষিপ্ৰতাৰে সেই সুৰুঙা বন্ধ কৰিবলৈ উদ্যোগ হাতত লয়। মিউচুৱেল ফাণ্ডত কৰা বিনিয়োগ প্ৰতাৰণামুক্ত কৰি ৰাখিবলৈ ব্যৱস্থাটো কেনেদৰে নিৰ্মাণ কৰা হৈছে সেই দিশলৈ আজি চকু দিম।

ভাৰতবৰ্ষত সকলো মিউচুৱেল ফাণ্ড প্ৰতিষ্ঠানৰ আইনী মৰ্যাদা হৈছে সেইবোৰ একো একোটা ন্যাস (ট্ৰাষ্ট)। উদাহৰণ একোটা লৈ আগবাঢ়িলে কথাবোৰ বুজাত সুবিধা হ’ব, সেয়ে এইচ ডি এফ চি মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ কথাকে ধৰক। ইণ্ডিয়ান ট্ৰাষ্ট এক্ট, ১৮৮২ ৰ অধীনত এইচ ডি এফ চি মিউচুৱেল ফাণ্ড গঠন কৰা হৈছে। যিসকল ব্যক্তিৰ পৃষ্ঠপোষকতাত একোটা মিউচুৱেল ফাণ্ড গঠন হয় তেওঁলোকক স্পন্ছৰ বোলা হয়। সেয়া কোনো ব্যক্তি বা কোম্পানী হ’ব পাৰে। আমাৰ এই উদাহৰণত স্পন্ছৰ হৈছে – হাউছিং ডেভেল’পমেণ্ট ফাইনেন্স কৰ্প’ৰেচন লিমিটেড (চমুকৈ এইচ ডি এফ চি লিমিটেড) আৰু ষ্টেণ্ডাৰ্ড লাইফ ইনভেষ্টমেণ্টছ লিমিটেড। এতিয়া ন্যাসত দুটা পক্ষ গুৰুত্বপূৰ্ণ – ন্যাসৰক্ষী আৰু হিতাধিকাৰী। এইক্ষেত্ৰত এইচ ডি এফ চি ট্ৰাষ্টী কোম্পানী লিমিটেড নামৰ কোম্পানীটো হৈছে ন্যাসৰক্ষী। যিহেতু ই এটা কোম্পানী সেয়ে কোম্পানীৰ ব’ৰ্ডত থকা সঞ্চালকসকলে ন্যাসৰ কাম-কাজ চোৱা-চিতা কৰে। আনহাতে এইচ ডি এফ চি মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ বিভিন্ন আঁচনিত বিনিয়োগ কৰা সমূহ বিনিয়োগকাৰী ন্যাসটোৰ হিতাধিকাৰী।

কোনো মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ আঁচনিসমূহ গঠন কৰি বিনিয়োগ সম্পৰ্কীয় সিদ্ধান্তবোৰ ল’বৰ বাবে একোটাকৈ সম্পদ ব্যৱস্থাপনা কৰা কোম্পানী গঠন কৰা হয়। এইচ ডি এফ চি মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ বাবে এই সম্পদ ব্যৱস্থাপনা কৰা কোম্পানীটো হৈছে – এইচ ডি এফ চি  এছেট মেনেজমেণ্ট কোম্পানী লিমিটেড। বিনিয়োগ সম্পৰ্কীয় সিদ্ধান্তৰ উপৰি  মিউচুৱেল ফাণ্ড হাউছটোৰ ব্যৱসায়িক প্ৰসাৰ আৰু প্ৰচাৰৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় দিশবোৰ এই কোম্পানীটোৱে চোৱা-চিতা কৰে। এইখিনিতে এটা মন কৰিবলগীয়া কথা হৈছে যে মিউচুৱেল ফাণ্ডটোত থকা হিতাধিকাৰীৰ টকা ক’ত বিনিয়োগ কৰা হ’ব তাৰ সিদ্ধান্তহে সম্পদ ব্যৱস্থাপনা কৰা কোম্পানীটোৱে ল’ব পাৰে। কিন্তু তেওঁলোকৰ কোম্পানীৰ  নিজা একাউণ্টত বিনিয়োগকাৰীৰ সেই টকা ৰখাৰ অনুমতি নাই। ইয়াৰ বাবে বেলেগ প্ৰতিষ্ঠানক তত্ত্বাৱধায়ক বা কাষ্টডিয়ান হিচাপে নিয়োগ কৰা হয়। এইচ ডি এফ চি মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ ক্ষেত্ৰত থকা তিনিটা তত্ত্বাৱধায়ক প্ৰতিষ্ঠান হৈছে -১) এইছ ডি এফ চি বেংক, ২) চিটি বেংক আৰু ৩) ডয়েছ বেংক। আন এটা অতি আকৰ্ষণীয় কথা হৈছে যদিহে কোনো প্ৰতিষ্ঠানত মিউচুৱেল ফাণ্ড গঠন কৰা পৃষ্ঠপোষকসকলৰ ৫০ শতাংশতকৈ বেছি অংশীদাৰিত্ব থাকে, তেনে প্ৰতিষ্ঠানক তত্ত্বাৱধায়ক হিচাপে নিয়োগ কৰিব নোৱাৰে। এইক্ষেত্ৰত এইচ ডি এফ চি বেংক তত্ত্বাৱধায়ক হিচাপে থাকিব পৰাৰ কাৰণ হৈছে বেংকটোৰ মুঠ শ্বেয়াৰৰ প্ৰায় ২৬.৪৩ শতাংশহে এইচ ডি এফ চি গ্ৰুপটোৰ লগত আছে। ইফালে এই নিয়মটোৰ বাবেই এছ বি আই মিউচুৱেল ফাণ্ডত বিনিয়োগকাৰীৰ ধনৰ তত্ত্বাৱধায়কৰ ৰূপত ভাৰতীয় ষ্টেট বেংক থাকিব পৰা নাই। মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ নিয়মাৱলীয়ে বিচৰা নাই যে একেখিনি অংশীদাৰৰ সৰ্বাধিক দখল থকা দুটা প্ৰতিষ্ঠানে বিনিয়োগৰ সিদ্ধান্ত আৰু জমা ধনৰ তত্ত্বাৱধান দুয়োটা কামেই চম্ভালক।

ৰেজিষ্ট্ৰাৰ এণ্ড ট্ৰেন্সফাৰ এজেণ্ট, চমুকৈ ‘আৰ টি এ’ ৰ কাম হৈছে বিনিয়োগকাৰীৰ নথি-পত্ৰ ৰখা তথা  বিনিয়োগৰ তথ্য-পাতি লিপিবদ্ধ কৰা। এইচ ডি এফ চি মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ বাবে এইখিনি কাম কৰা প্ৰতিষ্ঠানটো হৈছে কম্পিউটাৰ এজ মেনেজমেণ্ট ছাৰভিছেজ প্ৰাইভেট লিমিটেড। ইয়াৰ উপৰি আঁচনিৰ ধনৰ হিচাপ পৰীক্ষা কৰিবৰ বাবে ন্যাসৰক্ষীয়ে অ’ডিটৰ হিচাপে চাৰ্টাৰ্ড একাউণ্টেণ্ট নিয়োগ কৰে। এইচ ডি এফ চি ট্ৰাষ্টী কোম্পানী লিমিটেডে এই সংক্ৰান্তত নিয়োগ কৰা চাৰ্টাৰ্ড একাউণ্টেণ্ট ফাৰ্মখন হৈছে ডেলইট হেছকিন্ছ এণ্ড ছেল্ছ।

**********

(লেখাটো অসমীয়া প্ৰতিদিনত ১ ছেপ্টেম্বৰ, ২০১৬ তাৰিখে প্ৰকাশ পাইছিল)